شناسایی گسل های پنهان و فعال بااستفاده از داده های لرزه نگاری بازتابی و تاثیر آن بر مخازن هیدروکربنی در میدان رگ سفید

ارزیابی خطر لرزه ای نیازمند داشتن اطلاعات لرزه ای گسل های فعال می باشد . شناسایی و تعیین گسل های فعال، که مسبب وقوع پدیده ی زمین لرزه می باشند، یکی از وظایف مهم و اصلی علم زلزله شناسی، می باشد. برای رسیدن به این هدف، روش ها و راه کارهای گوناگون وجود دارد. از جمله می توان به روش های زمین شناسی و لرزه زمین ساختی، اشاره کرد. یکی دیگر از این روش ها، روش لرزه نگاری بازتابی است که می توان ادعا کرد که روشی با ضریب اطمینان بالاتر از سایر روش هاست. . با استفاده از داده های لرزه ای بازتابی که عمق نفوذی تا حد چندین کیلومتر به داخل زمین را دارند، می توان به وجود گسل های پنهان پی برد و در نتیجه آنها را مورد شناسایی قرار داد. دقت داده های لرزه ای در این موارد خیلی بیشتر از داده های زلزله ای و لرزه زمین ساختی می باشد، بطوریکه می توان ادعا کرد هنگام تفسیر داده های لرزه ای بسیاری از پدیده های زمین شناسی مانند گسل ها و تاقدیس ها و ناودیس ها و . . . تا حد زیادی قابل مشاهده می باشند که اگر داده های لرزه ای موجود به صورت سه بعدی برداشت شده باشند، قدرت تفکیک و شناسایی و ضریب اطمینان آن بالاتر خواهد رفت . پس می توان از یک طرف، با مشاهده و تفسیر داده های لرزه ای بازتابی، وجود گسل های یک منطقه را به اثبات رساند و اگر در تفسیر؛ این گسل تا سطح ادامه داشته باشد میتوان ادعا کرد که گسل مورد نظر فعال می باشد. از طرف دیگر با داشتن اطلاعات زلزله ای منطقه ی مورد مطالعه و مربوط دانستن زلزله ها به گسل مورد نظر، اطمینان در مورد فعال بودن گسل مربوطه؛ به مقدار بسیار زیادی بالاتر خواهد رفت. در حوضه های رسوبی حاوی مخازن هیدروکربنی؛ انرژی لرزه ای (رویداد زمین لرزه)، می تواند تغییراتی در مشخصات مخازن موجب گردد. اگر زمان وقوع یک زلزله ی خاص دریک منطقه؛ در دست باشد و از طرف دیگر، اطلاعات برداشت و تولید نفت از مخزن نفتی منطقه ی مذکور؛ کمی قبل و بعد از وقوع زلزله، موجود باشد، می توان تاثیر و ارتباط احتمالی بین وقوع زمین لرزه های منطقه ی مورد مطالعه بر روی میزان تولید هیدروکربن در چاه های تولیدی میدان مذکور را مورد مطالعه قرار داد. در این پایان نامه، در فصل اول، مباحث زمین شناسی زاگرس و منطقه ی مورد مطالعه (رگ سفید)، آورده شده است . دوران های زمین شناسی پالئوزوئیک و مزوزوئیک و سنوزوئیک و سازند های مربوط به این دوران ها، در زاگرس مورد بررسی قرار گرفته اند. در زمین شناسی منطقه ی رگ سفید، سازند های منطقه که شامل سازند های گچساران، آسماری، پابده، گورپی، گروه بنگستان ( شامل سازند های ایلام؛ سروک، کژدمی )، به تفصیل بررسی شده اند. در فصل دوم، داده های زلزله ای منطقه ی رگ سفید آورده شده است . که در ابتدا لرزه خیزی زون زاگرس و سپس معرفی گسل رگ سفید و گسل های اطراف آن بحث شده است. در قسمت دوم از فصل دو، داده های زلزله ای مربوط به گسل رگ سفید، از سه مرجع پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله؛ موسسه ی ژئوفیزیک دانشگاه تهران؛ مرکز ملی اطلاعات زمین لرزه آمریکا (neic) آورده شده و سپس مقایسه ای بین این سه مرجع، انجام شد و در آخر، زلزله های موثر بر روی گسل رگ سفید که مورد استفاده در این مطالعه می باشد، انتخاب شدند. در فصل سوم، داده های لرزه نگاری بازتابی منطقه ی رگ سفید که اخیرآ توسط شرکت نفت برداشت و پردازش شده است، به همراه روش تفسیر، آورده شده است. در هنگام تفسیر، به سه عدد گسل مجزا برخورد کردیم ولی به این نتیجه رسیدیم که این گسل ها نمی توانند به صورت تک گسل عمل کرده و بلکه بصورت یک زون گسلی عمل می کنند که به عنوان زون گسلی رگ سفید معرفی شد. در انتهای فصل سوم، بحث تصحیح موقعیت گسل رگ سفید آورده شد. در فصل چهارم، تاثیر وقوع زلزله و حرکت گسل بر روی مخازن نفتی، مورد بحث وبررسی قرار گرفته است. در ادامه؛ زمین لرزه های القایی و سپس زلزله های القایی ناشی از برداشت از مخازن هیدروکربنی، آورده شده است. اگر میزان تولید چاه های مذکور بعد از وقوع زمین لرزه، افزایش یابد، می توان انرژی زمین لرزه را به عنوان یکی از روش های ازدیاد برداشت از مخازن هیدروکربنی، در نظر گرفت. هدف از این پایان نامه، استفاده از روش لرزه نگاری بازتابی در شناسایی و تعیین گسل رگ سفید از یک طرف، و از طرف دیگر؛ تاثیر انرژی لرزه ای بر خصوصیات مخزن میدان نفتی مربوطه، بوده است. از مشکلات موجود می توان به عدم دسترسی آسان و سریع به داده های لرزه ای بازتابی و همچنین عدم دسترسی به اطلاعات چاه های تولید نفت منطقه ی مورد نظر، اشاره کرد.